Múa lân - sư - rồng (giản thể: 舞狮; phồn thể: 舞獅; bính âm: wǔshī; Hán Việt: vũ sư) là một môn nghệ thuật múa dân gian đường phố có nguồn gốc từ Trung Quốc, thường được biểu diễn trong các dịp lễ hội, đặc biệt là Tết Nguyên Đán và Tết Trung Thu, vì ba con thú này tượng trưng cho thịnh vượng, phát đạt, hạnh phúc, hanh thông,... Múa lân thường được biểu diễn trong dịp tết và các lễ hội truyền thống, văn hóa và tôn giáo khác của Trung Quốc. Nó cũng có thể được thực hiện tại các dịp quan trọng như sự kiện khai trương kinh doanh, lễ kỷ niệm đặc biệt hoặc lễ cưới hoặc có thể được sử dụng để tôn vinh những vị khách đặc biệt của cộng đồng Trung Quốc.
Múa Lân Sư Rồng - Ý Nghĩa Một Số Bài Múa Phổ Biến
Múa Lân Sư Rồng - Ý Nghĩa Một Số Bài Múa Phổ Biến
Hơn trăm năm trước, nghệ thuật múa Lân - Sư - Rồng theo người Hoa du nhập đến vùng đất Sài Gòn - Chợ Lớn (nay là TP Hồ Chí Minh). Nghệ thuật múa Lân - Sư - Rồng cũng từ đó phát triển, người Việt Nam tiếp nhận nghệ thuật Lân - Sư - Rồng rất tích cực và sáng tạo, làm nên nét tinh túy riêng biệt, trở thành một phong tục, một nét đẹp văn hoá, tín ngưỡng. Tùy theo không gian rộng hay hẹp, tùy theo ý nghĩa của dịp lễ hội và yêu cầu của khách hàng, đội Lân-Sư-Rồng biểu diễn từng bài, từng cách múa cho phù hợp. Có thể phối hợp múa lân với sư, múa lân với rồng hoặc phối hợp cả ba thể loại với nhau. Trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu về những nét đặc trưng cơ bản của bộ môn nghệ thuật dân gian đường phố này, cũng như tìm hiểu ý nghĩa của các bài múa nhé!
Xem thêm: Top 6 công ty cung cấp Lân Sư Rồng chuyên nghiệp tại TP.HCM
I. Nguồn gốc Nghệ thuật múa Lân Sư Rồng:
Không chỉ là môn nghệ thuật, Lân - Sư - Rồng còn được quan niệm sẽ đem lại điềm lành, may mắn, bình an và tài lộc. Trong các dịp tổ chức sự kiện lễ khai trương, lễ khánh thành, lễ khởi công, lễ động thổ, các bài múa đều mang ý nghĩa cầu chúc may mắn, thuận lợi; bởi múa lân thường mang ý nghĩa đó là sự may mắn, làm ăn thuận buồm xuôi gió cho gia chủ. Ngoài ra, múa Lân - Sư - Rồng của Việt Nam thường được biểu diễn tại những lễ hội, sự kiện văn hóa, đặc biệt là dịp Tết Trung thu và Tết Nguyên đán.
Múa lân có nguồn gốc lâu đời hàng ngàn năm và được giữ gìn nguyên vẹn cho đến ngày nay. Ở Việt Nam và Trung Quốc vào dịp Tết Trung Thu có tục múa lân. Ở Miền Bắc Việt Nam và ở Trung Quốc thường gọi là múa sư tử (Chữ Hán: 舞獅. Pinyin: wǔshī. Tiếng Anh: Southern Lion Dance) mặc dù sư tử thì không có sừng. Tuy nhiên, các ghi chú bằng Chữ Nôm trên các bức tranh "Cóc Múa Lân" thuộc dòng Tranh Đông Hồ lại ghi là "Phụng Lân" (Chữ Nôm: 奉麟). (nguồn wikipedia)
Lân có hai loại: loại có sừng và không sừng. Lân không sừng giống hổ là biểu tượng của tháng giêng. Đầu lân không sừng dùng để múa, thường dính vào sau gáy một miếng vải đỏ, viết chữ Vương lớn và đậm nét, mình lân có vòng đen. Lân có sừng chỉ có một sừng chính giữa nên còn gọi là kỳ lân, đầu tròn lớn, màu thân giống màu đầu lân, hay được sử dụng để múa nhất.
Lân chỉ chế tạo cái đầu thật công phu, còn mình là vải thêu, viền rất khéo. Có loại lân đặc biệt, nửa giống lân, nửa giống rồng, nhưng ít xuất hiện trong các buổi diễn. Để làm ra một chiếc đầu lân đẹp không hề đơn giản, đòi hỏi người thợ phải khéo léo, sáng tạo và có kinh nghiệm lâu năm. Đầu lân được làm ra phải trải qua rất nhiều công đoạn từ khâu chuẩn bị cho đến khi hoàn thành sản phẩm. Chính vì nhu cầu về thẩm mỹ ngày càng cao mà khách hàng đưa ra nên đầu lân luôn được trang trí với những họa tiết nghệ thuật nhất, bắt mắt nhất.
Múa sư tử thì khác múa lân, người múa núp kín thân mình trong bụng sư tử giả và sư tử thì không có sừng. Một tiết mục múa sư của người Hoa gồm 4 người: 2 người múa, 1 người đánh trống, 1 người cầm quả cầu. Trống trong múa Sư được đánh theo nhịp khác với múa Lân, người ta gọi nhịp trống trong múa Sư là nhịp trống Bắc Kinh.
Múa Rồng xuất hiện trong người Hoa ở Việt Nam vào khoảng những năm 1944-1945 do ông Trần Bồi, một chủ cơ sở sản xuất xà bông Trung Nam ở Sa Đéc, vốn là nguồn gốc Phước Châu (Phúc Kiến), nơi được coi là cái nôi của nghệ thuật múa rồng, tổ chức đội múa từ các thanh niên công nhân trong xưởng của ông. Múa rồng có rất nhiều điệu khác nhau, người ta cho rằng có đến hơn 30 điệu. Rồng được chia thành ba loại:
Múa lân hoặc Sư chỉ cần hai người, nhưng múa Rồng thì phải có nhiều người tập rất công phu để thể hiện được các động tác đồng bộ khi rồng uốn khúc, rồng phóng tới, rồng đảo lại. Múa rồng cần ít nhất 6 người, hoặc nhiều cũng đến 20-30 người cùng điều khiển con rồng phô diễn thần oai.
Múa Lân - Sư - Rồng không những là nghệ thuật trong dân gian mà còn là sự tranh tài với nhau giữa các đội múa. Trong màn trình diễn múa lân, sư, rồng, không thể thiếu Ông Địa, một người bụng phệ (do độn vải) mặc áo dài đen, tay cầm quạt giấy to phe phẩy, mang mặt nạ ông địa đầu hói tròn cười toe toét đi theo giỡn lân, giỡn khách xem múa hoặc mua vui cho gia chủ.
II. 3 điều đặc biệt về múa lân sư rồng:
1. Phong tục xông đất - trả lộc đầu năm:
Đoàn lân sư rồng đánh trống vang xóm và nhà nào có treo thưởng thì đội lân sẽ đến múa chúc vui, tiền thưởng thường treo trên cao, có khi buộc trên cành tre cao, đội lân sẽ đôn người lên cho lân há miệng ngoạm lấy (có khi làm thang là một cột thép dựng đứng để lân leo). Thường phần thưởng càng lớn thì treo càng cao, đội lân càng có nghề càng thích phần thưởng treo cao, xem như một thách thức các đội lân khác, đồng thời qua đó chứng tỏ tài nghệ của đội để thu hút các gia chủ khác. Nhưng trong nhà có người già thì phần thưởng lại được treo thấp dù có giá trị cao, chắc tránh cho lân gặp phải nguy hiểm xem như gia chủ để phước. Ông địa phải vào nhà vái chào người già, gia chủ, sau đến giỡn chơi hoặc làm hề cho trẻ em vui, nếu gia chủ tỏ ý muốn mời thì đoàn lân sẽ vào, sau khi lân ngậm được tiền, lân gục gặc đầu cảm tạ thì ông địa lại vái chào cảm ơn gia chủ trước khi đoàn lân qua nhà khác. Âm thanh và vũ đạo là 2 yếu tố chính quyết định tạo nên sự thành công của một tiết mục biểu diễn của đội múa lân. Với sự đầu tư hoành tráng về các thiết bị đạo cụ như trống, chiên, xẻng, cau liễn và hơn hết nữa qua sự điêu luyện bàn tay của những nhạc công chuyên nghiệp, đảm bảo mang đến cho người xem những màn múa sống động nhất, hấp dẫn nhất.
Đẳng cấp lân được thể hiện thông qua màu sắc của râu: Râu đen, râu mè (vừa đen vừa bạc) và râu bạc; đó là quy tắc bất thành văn, bất di bất dịch trong nghề. Lân râu đen là đoàn lân mới thành lập hoặc hoạt động dưới 10 năm, khi gặp lân râu mè (đoàn lân được thành lập trên 15 năm) và lân râu bạc (đoàn lân có tuổi đời trên 30 năm) phải cúi chào và nhường đường. Đối với những con lân râu đen ngổ ngáo, gặp lân râu mè hay râu bạc, sau tiếng cheng và trống chào mà không tránh đường, chỉ cần lân râu mè hay râu bạc đá râu nhắc nhở, chưa phải đến độ "chạm đầu lân", lân râu đen ngay lập tức hiểu phận hậu bối của mình. Bởi đơn giản, lân râu mè và râu bạc thường được điều khiển bởi các cao thủ tiền bối, dày dạn kinh nghiệm.
3. Ý nghĩa màu sắc lân sư rồng:
a) Điển tích "Đoàn viên kết nghĩa" : Để có những điệu múa đẹp mắt, các võ sinh phải chuyên tâm khổ luyện mới đạt được tuyệt kỹ công phu trong nghệ thuật trình diễn, khiến cho những con lân, sư trở nên sống động và biểu đạt trọn vẹn 10 cung bậc cảm xúc, tính cách, thần thái: Hỉ - nộ - ái - ố - động - tĩnh - kinh - nghi - thụy - tỉnh. Đây là đặc trưng riêng của nghệ thuật múa Lân - Sư - Rồng của Việt Nam so với các quốc gia khác.
Sự biểu cảm mạnh mẽ để chắp nối những cung bậc cảm xúc lại với nhau thành một câu chuyện nhằm thể hiện sự khát khao vươn lên, tinh thần cầu tiến của dân tộc Việt Nam. Lân được chia theo nhiều cấp bậc, được thể hiện qua các màu sắc: Trắng, đỏ và đen. Ba đầu lân thường múa chung với nhau, tượng trưng cho “Ðào viên kết nghĩa” là Lân mặt đỏ, râu đen (Quan Vân Trường), Lân mặt vàng, râu trắng (Lưu Bị) và Lân mặt đen, râu đen (Trương Phi)
b) Ý nghĩa màu sắc của thiên long: hình ảnh rồng được biểu thị cho loài vật huyền thoại có sức mạnh phi trường và may mắn thiêng liêng. Rồng có rất nhiều màu sắc như đỏ, xanh, vàng, bạc …..với mỗi ý nghĩa khác nhau.
Rồng màu đỏ thể hiện sức mạnh cho sự may mắn.
Rồng màu vàng và bạc sẽ đem lại sức mạnh cho sự lợi lộc ; vàng bạc sung túc, kim ngọc mãn đường
Rồng xanh lại thể hiện sức mạnh cho sự hoà bình, thanh bình hoà loan lạc.
III. Múa trống hội - Trống hội khai mạc:
Trống hội là tiết mục đặc biệt, mang đến không khí rộn rã, chào mừng. Theo quan niệm truyền thống Á Đông, Lân sư Rồng, Trống hội mang ý nghĩa Đại cát – Đại lợi, mang đến tốt lành, suôn sẻ, thuận hòa. Vậy nên, các tiết mục biểu diễn Lân sư Rồng và Trống hội được rất nhiều các đơn vị lựa chọn cho nhiều sự kiện của mình, như: sử dụng Lân sư Rồng và Trống hội biểu diễn đón khách, biểu diễn phục vụ Lễ khai trương, động thổ, khánh thành, ra mắt sản phẩm mới… Ngoài ra, Lân sư Rồng và Trống hội còn rất được yêu thích trong các dịp Lễ hội, Carnaval, Tết Trung Thu, Tết cổ truyền…Trống là 1 loại hình nhạc cụ ko thể thiếu của LSR, trống thường đánh chung với cồng, chiêng. Âm thanh trống phát ra tiếng lùng đùng tượng trưng cho tiếng pháo nổ, lẻng xẻng như tiếng đồng tiền rơi điều là những âm thanh báo tin tốt lành. Chính vì thế người ta thường chọn trống hội để bắt đầu 1 nghi lễ hoặc khai mạc chương trình.
Rồng là một loài vật xuất hiện trong Thần Thoại phương Đông và phương Tây. Trong cà phương Đông lẫn phương Tây, hình ảnh rồng điều được biểu thị cho loài vật huyền thoại có sức mạnh phi trường và may mắn thiêng liêng. Chính vì thế tiết mục múa rồng cũng không thể thiếu trong bộ môn nghệ thuật này. Rồng có thể tụ sau khách hàng chụp hình lưu niệm vào lúc cắt băng, xúc cát, và trưng bày trước cổng chào…
"Độc chiếm ngao đầu" - Một con lân biểu diễn, thể hiện tài tả xung hữu đột, tiến thoái nhịp nhàng, bộ pháp hùng dũng, nhảy cao, trèo giỏi, tượng trưng cho cái uy, cái dũng của một mãnh tướng, một hảo hán, một vị anh hùng.
"Song hỉ" - Hai con lân cùng biểu diễn, thể hiện niềm hân hoan khoan khoái, tâm đầu ý hợp như loan với phụng, như vợ với chồng, như đất trời và âm dương tương hợp.
"Tam Tinh" - Ba con lân hợp múa với ba màu vàng, đỏ, đen, thể hiện những điều cầu nguyện của mọi người đạt được điều lành, ba điều tốt là Phúc, Lộc, Thọ.
"Tam Anh" - Ba con lân cùng múa, diễn tả Lưu Bị, Quan Vũ và Trương Phi vừa hùng dũng, vừa có chí lớn, vừa thương yêu, gắn bó với nhau hơn cả anh em ruột thịt cho đến chết.
"Tứ Quý hưng long" - Bốn con lân cùng múa, gồm bốn đầu lân trắng, vàng, đỏ, đen (hoặc xanh), tượng trưng cho bốn mùa, bốn phương, bốn hiện tượng trong trời đất, diễn tả sự sung mãn, trường thọ, mạnh khỏe và hạnh phúc.
3) Lân Du Hành: mang ý nghĩa biểu trưng hạnh phúc, may mắn, phát đạt và thành công nên tiết mục lân du hành (lân xông đất) luôn được các công ty và các doanh nghiệp trong các chương trình sự kiện khánh thành, sự kiện khai trương, lễ kỷ niệm thành lập,… quan tâm.
4. Cao không hái lộc: Theo một số bậc tiền bối trong nghề, tiết mục này xuất xứ từ Việt Nam, hiện đã được phát triển ở Trung Quốc và Thái Lan. Cột chính là thân tre biểu tượng cho phẩm chất của con người Việt Nam: Đoàn kết, thủy chung, thanh cao, bất khuất. Điều đặc biệt khi biểu diễn lân leo cột, đội của Trung Quốc và Thái Lan chỉ leo lên để hái lộc, còn Việt Nam vừa leo hái lộc vừa biểu diễn những động tác điêu luyện ngay trên cột. Đây là một trong những nét đặc sắc của nghệ thuật Lân - Sư - Rồng Việt Nam. Từ đó, "Cao không hái lộc" trở thành tiết mục được yêu thích ở nhiều nước Á Đông và thường được các đoàn Lân - Sư - Rồng có tiếng biểu diễn.
5. Lân Lên Mai Hoa Thung: Nói về những tuyệt kỹ trong nghệ thuật múa Lân - Sư - Rồng phải kể đến màn trình diễn Mai Hoa Thung. đây là biểu diễn kết hợp giữa hai người (người múa đầu và người múa đuôi). Mai Hoa Thung là màn trình diễn đặc trưng của lân - sư, đòi hỏi người biểu diễn phải có võ để điều khiển những cử động linh hoạt, mạo hiểm trên các thanh cột.
Khu vực OCE hỗ trợ khách hàng không chỉ cung cấp ở TP. Hồ Chí Mình mà còn các tỉnh lân cận như : Bình Dương, Đồng Nai, Vũng Tàu, Long An, Cần Thơ, v..v.
Vì vậy hãy tin tưởng OCE sẽ đem đến cho bạn sự hài lòng nhất.
Hãy liên hệ chúng tôi ngay bạn nhé
OCE Sáng Tạo - Nhiệt Huyết - Tiết Kiệm - Chất Lượng !!!
